Op 5 mei 2025 vierde Nederland 80 jaar vrede en vrijheid. Op het Bevrijdingsfestival op GOUDasfalt gingen leden en vrijwilligers van het Platform Samen
Duurzaam Gouda in gesprek met bezoekers aan de hand van twee vragen: “Nederland viert vandaag een periode van 80 jaar vrede en vrijheid. Wat moeten we doen om de komen de 80 jaar deze vrede en
vrijheid te bewaren?” en “Wat kan jouw bijdrage daaraan zijn?”. De antwoorden werden op briefjes verzameld. Er werden ongeveer 100 gesprekken gevoerd die een gevarieerd beeld schetsen van wat er
leeft onder de bezoekers. Een flinke meerderheid van de antwoorden duiden op de behoefte om naar elkaar te luisteren en dialoog te blijven voeren. Dit werd op verschillende manieren verwoord
zoals het voortdurend met elkaar in gesprek blijven ook bij meningsverschillen; echt luisteren, niet alleen horen; respect en begrip tonen voor ‘de ander’ die anders denkt of leeft; tolerantie,
verdraagzaamheid en het voorkomen van polarisatie als centrale waarden.
Herdenken om het verleden levend te houden (“nooit weer”) wordt belangrijk gevonden, inclusief het doorgeven van bewustzijn dat vrijheid niet vanzelfsprekend
is. Een sterk Europa en defensie wordt ook genoemd, we mogen niet naïef zijn, maar veel bezoekers gaven aan “vrede begint bij jezelf” en we moeten verantwoordelijkheid nemen van lokaal tot
mondiaal. De invulling van deze verantwoordelijkheid is divers. Het gaat om investeringen in onderwijs, internationale samenwerking (ontwikkelingshulp) en defensie. Ongelijkheid, klimaat,
vluchtelingen, technologie en AI kunnen het bewaren van vrede bedreigen of ondermijnen.
Behalve wat “we” als samenleving moeten doen gaven bezoekers ook aan wat zij zelf al doen of kunnen doen. Dit sluit aan op de antwoorden op de eerste vraag. Veel bezoekers zijn zich bewust dat begrip tonen voor elkaar sleutel is om vrede te bewaren, lokaal, nationaal en mondiaal. Rechtvaardigheid en bewust leven is cruciaal, zowel met respect voor elkaar als ook in (consumptie)gedrag, als vrijwilliger (of werk) en in de stembus.
Op het eind van de middag legde Martijn Ceelen van Gouda Bruist verbanden waarbij ook gewezen werd op de rol van waarden in koopgedrag. Onlangs is de
productwijzer ‘Just Enough’ gelanceerd die handvaten biedt. Welke producten in een productcategorie scoren goed wat betreft milieu, mensen, dierenwelzijn en meer. De herkomst uit conflictgebieden
spelen ook een expliciete rol in de beoordeling.
Een opsomming van alle geschreven antwoorden volgt nu.
Nederland viert vandaag een periode van 80 jaar vrede en vrijheid. Wat moeten we doen om de komende 80 jaar deze vrede en vrijheid te
bewaren?
(ruimer te zien: Landelijk – Europees – Mondiaal)
1. Dialoog (14 van 18) en bereid zijn om naar elkaar te luisteren
2. Voorbereid zijn op oorlog (9 van 18)
3. Stichten van vrede
4. Zorgen voor een sterk Europa
5. Burgerlijke ongehoorzaamheid
6. Coördineren van allerlei acties in het kader van vrede
7. Zingen voor vrede
8. Verwacht geen oplossing van bewapening
9. Niet direct denken aan verhoging van wapenbudget
10. Tolerant zijn, open voor andere meningen
11. “Nooit weer” blijven behouden en onthouden
12. Ons hart zacht houden. Geen haat.
13. Open staan om naar verschillen en overeenkomsten te kijken
14. Blijven gedenken dat de vrijheid ons lief is en leren van de geschiedenis
15. Vrijheid zelf bepalen. Jezelf kunnen zijn. Maatschappij is soms beperkend
16. Voor elkaar zijn en zorgen.
17. Wijsheid om de juiste artikelen/kranten te lezen om elkaar de weg naar vrede te lezen.
18. Vriendelijk zijn tegen anderen
19. Luisteren is 1 van de belangrijkste onderdelen van het leven, zonder kennis geen mening.
20. Respect hebben en recht doen aan anderen
21. Bijdragen aan gelijkheid en zorg voor kwetsbaren
22. In gesprek gaan en blijven. Ik hoop dat we de vrijheid kunnen bewaren
23. Respect voor iedereen
24. Anderen helpen en accepteren
25. In gesprek met elkaar blijven op alle niveaus
26. Links stemmen
27. Tolerant zijn
28. Tolerant zijn naar elkaar. In gesprek blijven
29. Vrede begint bij Jezelf
30. Elkaars grenzen, ook, respecteren
31. Economie niet op de eerste plek
32. Ontwikkelingshulp weer gaan geven
33. Economie niet bovenaan zetten
34. Stadspraat: de 4 vrijheden van Roosevelt (Four Freedoms)
35. Normen en Waarden
36. Het ontmenselijken van groepen voorkomen en tegengaan. Blijf in gesprek.
37. Ik denk dat we dat als klein landje niet gaan redden na de ontwikkelingen die er zijn op het gebied van internet, AI, satellieten etc. en we geen goed antwoord hebben op de enorme toestroom van buitenlanders die vaak economisch vluchteling zijn. We moeten echt ons ook bewapenen en voorbereid op oorlog.
38. Dat zal lastig zijn gezien de huidige manier van communiceren waarbij juist tegenstellingen naar voren worden gehaald.
39. Vechten voor democratie. Democratie koesteren. Bepaalde mensen ontslaan.
40. Ander kabinet en beleid
41. Meer tolerantie
42. Dat we door met elkaar in gesprek te blijven elkaars uitgangspunten kunnen toelichten, begrijpen en daarmee in vrede verder te gaan.
43. Niet vergeten waar we vandaan komen en wat er belangrijk is in het leven. Geld en Macht moet geen uitgangspunt zijn als beweegreden om te leven met en voor elkaar à ander beleid is de eerste stap.
44. Zorgen dat iedereen in de maatschappij mee kan doen. Het gevoel krijgt gewaardeerd te worden.
45. Blijven herdenken; in gesprek; blijven aandacht voor huidige oorlogen
46. Luisteren en omzien naar elkaar. Begrijpen waar iemand vandaan komt.
47. Verdraagzaamheid. Jezelf zijn.
48. Naar mensen luisteren (Echt! Luisteren) en op politieke partijen stemmen die niet polariseren, maar streven naan gezamenlijke ontwikkeling.
49. Blijven communiceren, staan voor je eigen normen en waarden en gevoel, maar daar op een open manier over in gesprek gaan. De verschillen in de wereld tussen mensen en culturen de ruimte geven om naast elkaar te bestaan. Agressie-loos communiceren.
50. Elkaar respecteren, in gesprek blijven.
51. Heel & Heel weinig: Praten en luisteren naar elkaar. Verplaatsen in de ander, bewust zijn dat iedereen andere perspectieven heeft en (beleids-)keuzes invloed kunnen hebben die ik vooraf niet weet. Zit ook in de opvoeding: aandacht geven aan de “Wij” en niet alleen aan de “Ik”.
52. Luisteren naar elkaar, toetsen of we kunnen bijdragen aan vrede, veiligheid en vrijheid. Tegengaan van ongelijkheid zowel nabij als in de wereld. Bestrijden van uitsluiting en openstellen voor nieuwe initiatieven.
53. Bij jezelf blijven
54. Meer openheid en nieuwsgierigheid naar het onbekende. Meer elkaar helpen en samenwerken.
55. ONTBUBBELEN. Anders stemmen, toleranter zijn, bewustzijn van de ander. Je rijkdom willen & bereid zijn om te delen.
56. Paar kernwoorden: Tolerantie, Groot woord maar het begint al in het klein. Reactie op sociaal media. Vergeving en naar andere meningen luisteren!
57. Sterk Europa. Wij-gevoel in Nederland.
58. Verdraagzaamheid als individu.
Oorlog zelf: is een complexe vraag, daar speelt veel.
59. Investeren in defensie
60. Bewaren?? Anno 2025 is er op veel plekken in de wereld geen vrede en vrijheid. Denk aan de genocide in Gaza! Het is meer de vraag hoe we vrede en vrijheid tot stand brengen. De eerste stap is dat onze regering Israël niet meer steunt in deze genocide. Ik schaam mij voor mijn land!
61. Misschien anders stemmen
62. Een beter/sterker leger (wie vrede wil bereide zich ten oorlog). In gesprek blijven met elkaar in wederzijds respect.
63. Respect voor elkaar tonen. In liefde met elkaar omgaan.
64. Onze “vrienden” zijn onze vrienden niet meer. Laten we het met onze buren in Europa goed gaan organiseren, inclusief Rusland na een rechtvaardige vrede.
65. Equality-gelijkheid nastreven en support autonomy, soevereiniteit behouden (Taiwan).
66. Open dialoog Europees leger. De vijand niet onderschatten. Jongeren blijven vertellen. Wakker zijn / Niet naïef.
67. Nuance in gesprekken met elkaar. Luisteren naar elkaar oud en jong, elkaar blijven begrijpen.
68. Openstaan voor het verhaal van ieder ander, dus luisteren naar elkaar en leven vanuit compassie. Niet alleen voor de medemens maar ook voor de natuur (ieders stem telt).
69. Respecteren. 4 en 5 mei blijven herdenken & vieren. Waardigheid & respect voor vrede. Niet afgedwongen, maar uit individu.
70. Tolerantie en meer naar overeenkomsten kijken dan naar verschillen.
71. Geeft elkaar de ruimte om de denken, zijn en doen. Vrede, verdraagzaamheid en acceptatie zijn essentieel om oorlogen tegen te gaan. Machtswellust, groei ten koste van naasten en ongetemde expansiedrift wakkeren oorlogen aan.
72. Investeren in inclusiviteit, mensen zien als individuen en niet als steryotyperende groepen, iedereen gezien en geliefd laten voelen en stilstaan bij de uniekheid van ieder persoon.
73. Lastig aan te geven. Nederland andere landen/regimes meer aanspreken op mensenrechten en de SDG’s.
74. Naar elkaar luisteren. Minder IT en Social Media
75. Trump ontslaan. Geen ruzie maken.
76. Bidden
77. Naar elkaar luisteren. Tolerantie
78. Je stem laten horen tegen onrecht en zelf blijven denken.
79. Met elkaar blijven samenleven, respect voor verschillen, verbinding zoeken.
80. Blij met wat we bereikt hebben.
81. Goed voor de kinderen zorgen. Dat ze de waarden meekrijgen.
En wat kan uw/jouw bijdrage daaraan zijn ? / Wat is uw/jouw bijdrage daaraan?
1. Gesprek/luisteren/begrip (14 van 18)
2. Accepteren van verschillen
3. Lief zijn voor elkaar
4. Stem op de juiste partij!
5. Zelf vrede bevorderen in je hart, het gezin en in de stad
6. Voorlichting geven op scholen
7. Ik heb als militair mijn bijdrage geleverd
8. Zingen voor vrede
9. Je opstelling in kleine kring
10. Niet te snel oordelen en elkaar zoeken
11. Wees blij met wat je hebt
12. Het leven gaat niet alleen maar om macht
13. Betrokkenheid, op de hoogte zijn van ontwikkelingen
14. Vrijwilligerswerk bij Amnesty International (Gouda) en Gouda Bruist
15. We moeten elkaar durven te inspireren en vasthouden. Samen kunnen we nog meer dan je denkt.
16. Dit probeer ik altijd al: buren en andere stadsgenoten elkaar in de ogen kijken.
17. Vriendelijk zijn
18. Inlezen en verdiepen in kennis en door filosoferen en jezelf ondergeschikt maken aan de maatschappij.
19. Oog hebben voor onrecht en Armoede.
20. Doen wat in mijn vermogen ligt
21. Steun geven aan slachtoffers, demonstreren waar nodig. 18 mei Rode lijn Den Haag
22. Respect en contact met een ander
23. Ik doe vrijwilligerswerk
24. Schrijven over vrijspraak
25. Zelf met buren en familie in gesprek gaan, inclusief luisteren!
26. In eigen kring tolerantie uitdragen
27. Open blik behouden. In gesprek gaan
28. Geef goede voorbeeld en kijken wat een ander in jou ziet.
29. De ruimte zoeken
30. Volhouden. Nooit opgeven goede dingen te doen
31. Zingen voor de vrede en blijven praten
32. Lokaal eten kopen (Rechtstreex en via Odin)
33. Tolerant zijn en verdraagzaam
34. In gesprek blijven met mensen. Soms knap lastig, omdat hun gedachten zo botsen met de mijne
35. Ik zie niet hoe ik kan bijdragen. Ik leef bij de dag en geniet van elke dag dat ik nog in vrijheid kan leven.
36. Ik wil alles ondersteunen waar we meer met elkaar tot een vredelievende wereld komen. Bomen planten en mensen enthousiast maken voor meer medewenselijkheid en duurzaamheid. Bewustwording vergroten van de schoonheid van onze planeet!
37. Dodenherdenkingen blijven houden met name in nieuwe wijken. Bij ons bleek die er niet te zijn, daar gaan we achteraan.
38. Communicatie die gebaseerd is op incidenten lijdt vaak tot generalisatie in het negatieve, dat moeten we ook tegengaan door gesprek te voeren en diversiteit te omarmen.
39. Stemgedrag, tolerantie voorleven en vechten voor rechten.
40. Over blijven praten
41. Meer tolerantie
42. Het promoten van het met elkaar in gesprek blijven om elkaars uitgangspunten te kunnen toelichten en begrijpen
43. Er over praten als je ruzie hebt gemaakt.
44. In gesprek blijven gaan met elkaar en veel vragen stellen. Het begint bij elkaar begrijpen.
45. Vrijwilligerswerk. In de maatschappij staan.
46. Delen van wat ik over heb
47. Steeds bewust blijven van vrijheid
48. Luisteren en omzien naar elkaar. Begrijpen waar iemand vandaan komt. Dit zelf ook doen. Ik geef fietsles aan “Nieuwe Nederlanders”.
49. Klaar staan voor een ander
50. Ik moet zelf goed naar anderen luisteren en met name middenklasse en mensen in armoede betrekken bij ontwikkelingen, die tegenstelling aan de orde stellen en compromis en naar elkaar luisteren promoten.
51. Stilstaan bij het geluk dat je hebt om in een vrij land te leven, daar altijd bewust van blijven, blijven communiceren. Ook en zeker bij mensen die wellicht qua cultuur of normen en waarden “ingaan” tegen wat voor mij ‘normaal’ is. Alleen als we geïnteresseerd blijven communiceren blijven en worden we verbonden als mensen.
52. Uitdragen in woord en gedicht en daden.
53. Ik leef het voor, mijn werk: SOCIRES.nl: programma en projecten. Kleine denktank: vanuit verschillende perspectieven mensen samenbrengen om elkaars wereld te begrijpen.
54. Zelf actief worden en anderen stimuleren om dat ook te doen.
55. Moeilijk, we doen weinig samen, wel organiseren.
56. Mensen laten inzien als ze een gesloten houding of negatieve mening hebben naar iets of iemand.
57. Actief verbinding zoeken met nieuwe Nederlanders. Ontbubbelen.
58. Niet meelopen met andermans mening. Zelf blijven nadenken.
59. Contact zoeken met andere mensen buiten eigen ‘comfort-zone’.
60. Toepassen, voorleven. Iets minder scherp, actief bespreken: als jij het perspectief kan verbreden van een ander, het andere beeld geven. Het is niet iedereen gegeven.
61. Lief zijn voor elkaar.
62. Als raadslid doe ik mijn best: In gesprek op zoek naar waar we het eens zijn. Dan kunnen we in verbinding ook zien waar we het niet eens mee zijn. En daar ontstaan de mooie gesprekken en projecten.
63. Lief zijn voor elkaar (maar niet slap)
64. Actief deelnemen aan de samenleving: omzien naar elkaar.
65. Open staan voor de mening van anderen. Heb uw naaste lief als jezelf. Doe niet wat u zelf niet wilt dat u gedaan wordt.
66. Engage conversation: Het gesprek aangaan & informeren over China & Taiwan.
67. Veel echt actief (Vrijwilligerswerk).
68. Ik wil gaan vechten (jongen van 16+)
69. Ik streef ernaar elke dag open te staan voor het verhaal van ieder ander en te leven vanuit compassie. Stemmen en onderzoek doen naar de partij waarop ik stem.
70. Bewustzijn en waarderen, nuanceren. Verhalen vertellen. Mensen gelijk behandelen. Uitvragen waar we vandaan komen, wat onze rol is in de geschiedenis van oorlogen.
71. Om je heen kijken en elkaar in elkaars waarden laten en dankbaar zijn voor wat we hebben, toleranter zijn.
72. Dialoog om samen verder te komen en niet alleen voor jezelf. Accepteren om samen verder te komen. Diversiteit om van te genieten en te benutten.
73. Met mensen in gesprek blijven, anderen willen leren kennen en respecteren. Opkomen voor mensen die het lastiger hebben dan jij, met z’n allen voor elkaar.
74. Ik ben
bioloog en imker: dus biodiversiteit bevorderen
Ik schrijf stukjes in het biologenblad
Lid van de partij voor de dieren
In Utrecht zijn veel actieve mensen die voedsel delen tegen verspilling.
75. Samen werken aan de grote oplossingen voor grote ‘problemen’, die we -deels- zelf veroorzaken.
76. Ruzies uitpraten en Ruzies ontwijken
77. Ik bid elke dag voor vrede
78. Kleine groepen verbinden en vandaar uit uitbouwen
79. Met de ander de dialoog aangaan i.p.v. te oordelen en niets doen.
80. Mijn inzet voor inclusie in de stad Gouda: stadsgesprekken en buurtgesprekken, activiteiten die bijdragen aan ontmoeting.
81. We hebben weinig invloed om aan de knoppen te draaien.
82. Meedoen aan maatschappelijke ontwikkelingen als vrijwilliger.
Samen Duurzaam Gouda is een initiatief van Stichting Fairtrade Gouda, de Raad van Kerken Gouda, IVN IJssel en Gouda, NIVON Natuurvrienden Gouda e.o., Grootouders voor het Klimaat in samenwerking met vele anderen.